نشانه‌های بیش فعالی در کودک را شناسایی کن!
نشانه‌های بیش فعالی در کودکان را میدانید؟ آیا میدانید بیش فعالی چیست و چگونه باید با کودک بیش فعال رفتار کنید؟ بیش فعالی اختلالی عصبی است. این اختلال نوعی اختلال عصبی رشدی دوران کودکی شناخته می‌شود و تحت عنوان ADHD نیز معرفی می‌شود. خوب است بدانید که بیش فعالی تنها اختلال عصبی رشدی دوران کودکی نیست و تنها یکی از رایج‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود. بیش فعالی اختلالی است که از دوران خردسالی آغاز شده و شاید تا جوانی و بزرگسالی نیز به همراه فرد باقی بماند. از جمله مشخصه‌های بارز بیش فعالی در کودکان می‌توان به انجام عمل بدون تفکر نسبت به نتیجه، عدم توجه به اطرافیان و فعالیت بیش از حد طبیعی اشاره کرد. در این مقاله در خصوص بیش فعالی کودکان اطلاعات بیشتری در اختیار شما قرار خواهیم داد.
منظور از بیش از فعالی چیست؟
بیش فعالی، اختلال نقص توجه یا ADHD یکی از رایج‌ترین اختلالات عصبی رشدی در کودکان شناخته می‌شود. اختلال رفتاری که در کودکان درگیر در درجات مختلف خفیف و شدید خود را نشان می‌دهد. بیش فعالی کودکان برحسب میزان شدت عدم تمرکز و یا بیش فعالی-تکانشگری انواع مختلفی دارد.
کودکانی که به اختلال ADHD مبتلا هستند (اختلال توجه و بیش فعالی) اغلب علائم زیر را دارند:
- بی‌قراری
- تکانشگری
- بی‌توجهی مداوم به اطراف و افراد
این رفتارها در تمام کودکان به معنای اختلال ADHD نیست و در کودکان بیش فعال با تکرار و تداوم یافتن در چند محل و شرایط متفاوت تشخیص داده می‌شود. مثلاً کودک بیش فعال همان رفتارها و علائمی که در خانه از خود بروز می‌دهد را در محیط مدرسه و در مواجهه با محیط مدرسه و افراد نیز دارد.
دیگر تفاوت این علائم در کودکان سلامت و کودکان درگیر به اختلال بیش فعالی این است که در اغلب فعالیت‌ها چنین نشانه‌هایی دارند. مثلاً همان نشانه‌های بیش فعالی که هنگام انجام تکالیف مدرسه از خود نشان می‌دهد را در روابطش هم دارد. این نشانه‌ها را شاید در بزرگسالان هم ببینیم اما در کودکان بیش فعال بیش از آنچه که در کودکان مورد انتظار است مشاهده می‌شود.
کودکان بیش فعال به علت علائم شایع بی‌قراری، تکانشگری و بی‌توجهی مداوم در محیط‌ها و شرایط مختلف درگیر به اختلالات دیگر شده و به تدریج مشکلات متعددی را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند.
با توجه به توضیحات بالا در خصوص بیش فعالی این اختلال در صورتی که تحت کنترل قرار نگیرد، تبدیل به یک مشکل جدی خواهد شد. بنابراین تشخیص زود هنگام بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند مسیر درمان را به سمت و سویی مثبت سوق دهد. با روش‌های درمانی مختلف همچون درمان‌های روانشناختی و دارویی امروز بسیاری از کودکان درگیر به ADHD تحت درمان قرار می‌گیرند و تا حدود زیادی بهبود می‌یابند.
کدام رفتارهای کودک نشانه بیش فعالی هستند؟
یکی از سوالات متداول والدین در خصوص بیش فعالی کودکان این است که چگونه می‌توان متوجه شد، کدام یک از رفتارها و واکنش‌های کودک به منزله بیش فعالی است؟
در بالا نیز اشاره کردیم که شایع‌ترین نشانه‌ها و ویژگی‌های اختلال توجه و بیش فعالی تکانشگری، عدم توجه، تحریک پذیری بالا و فعالیت بیش از حد کودک است. بسیاری از کودکان ممکن است این علائم را داشته باشند اما مبتلا به بیش فعالی نباشند، چون گاهی این نشانه‌ها در اثر اختلالات دیگری رخ می‌دهند.
بنابراین برای اینکه بتوانید به پاسخ سوالتان برسید، ضمن مطالعه این مقاله حتماً نیاز به کمک و مشاوره متخصص دارید. متخصص با معاینه کودک و بررسی تمام علل احتمالی و قطعی می‌تواند تشخیص دهد، کودک شما درگیر به ADHD است یا نه.
آیا تمام علائم بیش فعالی با هم بروز می‌کنند؟
خیر. یک تصور اشتباه درباره بیش فعالی کودکان وجود دارد و والدین تصور می‌کنند تمام نشانه‌های بیش فعالی را به یکباره در فرزند خود خواهند دید. نشانه‌های بیش فعالی و عدم توجه به تدریج و در طول چند ماه پی در پی خود را نشان می‌دهند. اما لازم است بدانید که معمولاً نشانه‌های بیش فعالی و تکانشگری قبل از نشانه‌های بی‌توجهی خود را نشان می‌دهد. گاهی ظهور نشانه‌های نقص توجه در کودک بیش فعال تا 1 سال و بیش از آن طول می‌کشد.
یکی از خصوصیات این اختلال این است که بسته به موقعیت، شرایط متفاوتی جهت خود کنترلی کودک بوجود بیاورد و به این ترتیب سبب ایجاد نشانه‌های مختلفی می‌شود. به عنوان مثال کودک قادر به کنترل بی‌قراری خود نیست. اگر نتواند این بی‌قراری را کنترل کند، سبب ایجاد اختلال شده و رفتاری نامتعارف در محیط تحصیل از خود نشان می‌دهد.
کودک بیش فعال بی‌توجه است، اما او را کودکی خیال باف تلقی می‌کنند. ممکن است عمل کردن قبل از تفکر او نوعی اختلال در نظم و انضباط تلقی شود. همچنین ممکن است شخصیتی منفعل و تنبل داشته باشد اما او را بی انگیزه معرفی کنند. درست است که حتی در صورت بیش فعال نبودن هم این رفتارهای کودک نگران کننده است، اما به هر صورت برای تشخیص درست اینکه درگیر به بیش فعالی است یا نه نیاز به ملاقات با متخصص دارد.
آیا همه کودکان بیش فعال از خردسالی شناسایی می‌شوند؟
متاسفانه خیر. بسیاری از والدینی که ناآگاه هستند و همچنین گروهی که نسبت به احتمال بروز اینگونه اختلالات در فرزند خود جبهه می‌گیرند، خیلی دیر متوجه بروز اختلال در کودک می‌شوند. اغلب آن‌ها می‌گویند تمام کودکان بی‌قرار، فعال، سر به هوا و خیالباف هستند. این در حالیست که چنین نشانه‌هایی در کودک بیش فعال آنقدر در سطح بالایی قرار دارد که از سوی سایرین به روشنی لمس و درک می‌شود.
زمانی که این نشانه‌های رایج بیش فعالی سبب ایجاد خلل در عملکرد تحصیلی، روابط اجتماعی و روابط دوستانه کودک می‌شود، دیگر نمی‌توان اختلال بیش فعالی را انکار کرد. با این حال تشخیص بیش فعالی آسان نیست، مخصوصاً اگر بی‌توجهی بزرگترین و اصلی‌ترین علامت این اختلال در یک کودک باشد.
الگوهای رفتاری در کودکان بیش فعال
به‌طور کلی در کودکان درگیر به اختلال ADHD یا بیش فعالی سه الگو رفتاری دیده می‌شود:
- بیش از همسالان خود، الگویی از بیش فعالی و تکانشگری را دارند.
- کودک مبتلا به ADHD نشانه‌های بی‌توجهی را دائماً از خود بروز می‌دهد.
- ممکن است کودک هر سه نوع رفتار و علامت اصلی را داشته باشد.
انواع بیش فعالی در کودکان
با توجه به توضیحات بالا بیش فعالی در کودکان در سه گروه طبقه بندی می‌شود. متخصصین کودکان درگیر به اختلال ADHD را در سه گروه زیر تفکیک و دسته بندی می‌کنند:
- غالباً بی‌توجه: در این نوع بیش فعالی کودک رفتارهای بیش فعالی و تکانشگری چندان روشنی و وسیعی ندارد. به چنین کودکی ADD هم گفته می‌شود که اصطلاحی است معرفی طیف اختلال بی‌توجهی.
- بیش فعالی: این کودک غالباً علائم تکانشگری دارد و بیش از همسالان خود فعالیت می‌کند. همچنین در برابر مورد کنترل قرار گرفتن مقاومت زیادی از خود نشان می‌دهد.
- نوع ترکیبی: این گروه از کودکان درگیر به ADHD هم علائم بی‌توجهی دارند و هم نشانه‌های بیش فعالی تکانشی را از خود بروز می‌دهند
نشانه‌های کودک مبتلا به بیش فعالی تکانشگری چیست؟
کودکی که درگیر به بیش فعالی تکانشگری باشد، همیشه احساس بی‌قراری دارد. او حتی در حالت نشسته بی‌قرار است، دست و پایش را تکان می‌دهد و در اصطلاح در خود می‌لولد. در حالیکه از او انتظار دارید در یک موقعیت خاص بشیند راه میرود، بلند می‌شود، میدود و حتی شاید سعی کند از روی صندلی و میز بالا برود. او نمی‌تواند نوبت را رعایت کند. اگر دقت کنید در موقعیت‌هایی همچون صف اتوبوس، فروشگاه و مدرسه او به شدت بی‌قراری می‌کند. همچنین پیش از آنکه سوالی را تمام کنید، سعی می‌کند سریعاً جوابتان را بدهد.
نشانه‌های یک کودک درگیر به نقص توجه چیست؟
کودک درگیر به نقص توجه را اگر وارد همهمه و محیط کمی شلوغ کنید، پریشان می‌شود. او خیلی بی‌دقت است و نمی‌تواند به جزئیات توجه کند. خیلی پیش می‌آید که لوازمش مثل کتاب و دفتر، اسباب بازی و ابزار کار را گم و فراموش کند. او نمی‌تواند کاری را تمام کند و مدام هنگام انجام وظایف و فعالیت‌ها از این شاخه به آن شاخه میرود.
جمع بندی
بیش فعالی نوعی اختلال رایج عصبی رشدی است که از کودکی بروز می‌کند. از جمله نشانه‌های بارز این اختلال می‌توان به عدم توجه، عدم تمرکز و فعالیت و بی‌قراری زیاد اشاره کرد. بیش فعالی با تشخیص زودهنگام و درمان درست قابل کنترل است. از جمله روش‌های درمانی بیش فعالی می‌توان به کاردرمانی، فعالیت‌های هدفمند و رفتار درمانی اشاره کرد.
ارسال نظر