آیا وابستگی کودک به والدین یک اختلال است؟
همه ما در طول زندگی خود وابستگی‌ها و دلبستگی‌های متعددی را تجربه می‌کنیم، که دلبستگی و وابستگی به والدین یکی از بزرگترین و البته اساسی‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود. هر فرزندی از بدو تولد و حتی تا جوانی و بزرگسالی میزانی از دلبستگی به والدین را حتما دارد. وابستگی تا وقتی در حدود طبیعی باقی بماند سازنده و مفید است؛ اما چه زمانی باید نگران احساس وابستگی و دلبستگی فرزند خردسال خود شویم؟ آیا شدت دلبستگی و وابستگی او به ما خوشبینانه است یا اینکه فرزند ما در آستانه ابتلا به یک اختلال قرار دارد؟ فاجعه‌ای که باید قبل از وقوع جلوی آن بگیریم. در این بخش درمورد آن صحبت خواهیم داشت.
آیا دلبستگی کودک من طبیعی است؟
وابستگی و دلبستگی شدید کودکان و گاهی گروه نوجوان به والدین علی‌الخصوص مادر، در دنیای مدرن امروزی مسئله‌ای شایع است؛ اما رایج بودن آن نباید این تصور را در والدین ایجاد کند که در حال تجربه و گذر از یک مسئله عادی هستند. بلکه دلبستگی شدید به والدین نوعی اختلال در کودکان و نوجوانان است که به نظر میرسد انسان مدرن به خوبی نتوانسته از پس آن بربیاید.
کودکان درگیر به اختلال وابستگی به والدین علاوه‌بر وابستگی شدیدی که به پدر و مادر خود دارند، شدیداً در معرض آسیب هستند و انواع اختلالات رفتاری را می‌توانید در آن مشاهده کنید. اما چگونه باید به عنوان والدین با این اختلال فرزند خود مقابله کنیم؟ چگونه می‌توانیم نجات بخش او باشیم؟ در ادامه به این پاسخ خواهید رسید.
والدین آگاه؛ کودک وابسته
بله تعجب نکنید والدین آگاه می‌توانند راه صد ساله را در مدت زمان کوتاه‌تری طی کنند و خیلی زودتر فرزند خود را از چنگ وابستگی شدید رها کنند! در صورتی که والدین نسبت به اختلالات رفتاری فرزند خود و دلبستگی نامتعارف او آگاه باشند حتماً سراغ مشاور خواهند رفت. در واقع حضور یک مشاور می‌تواند به کودک وابسته در رهایی از این وضعیت ناخوشایند کمک کند.
پدر و مادری که به وابستگی کودک دامن میزنند
در صورتی که با شنیدن نام مشاور جبهه می‌گیرید و یا اینکه در برابر توصیه دیگران به درمان کودک خود مقاومت می‌کنید، نباید انتظار درمان او را داشته باشید. والدینی که آگاهی و درک لازم از اختلال دلبستگی شدید کودک به پدر و مادر را ندارند، ضمن اینکه درمان فرزند خود را به تعویق می‌اندازند؛ سبب تشدید و دامن زدن به این اختلال می‌شوند.
شاید وابستگی فرزندتان به شما در نگاه شما خوشایند باشد، اما آیا به فردا و آینده او نگاهی عقلانی داشتید؟ فرزندی کاملاً وابسته به والدین نمی‌تواند تبدیل به نوجوان، جوان و بزرگسال مستقل در آینده شود. در واقع شما در حال پرورش یک عارضه در او هستید و در آینده فرزندی به شدت وابسته و بیمار به جامعه تحویل خواهید داد.
دلبستگی فرزند من از چه نوعی است؟
بسیاری از والدین در مواجهه با مسئله اختلال وابستگی کودکان به والدین نگران شده و می‌پرسند آیا فرزند ما به چنین اختلالی درگیر است؟ برای اینکه خیلی بهتر مسئله دلبستگی کودک به والدین را شرح دهیم، ابتدا باید بدانید که چند نوع دلبستگی در کودکان وجود دارد.
دلبستگی در کودکان و نوجوان سه نوع است، که عبارتند از:
- دلبستگی ایمن
- دلبستگی اجتنابی
- دلبستگی آشفته
دلبستگی ایمن کودک به والدین
همانطور که در بالا اشاره کردیم دلبستگی در کودکان سه نوع است که اولین آن‌ها دلبستگی ایمن محسوب می‌شود. در واقع دلبستگی ایمن بهترین شکل دلبستگی به پدر و مادرش است و هیچ خطری برای او به همراه ندارد. کودک با حدود دلبستگی ایمن به حد کافی از پدر و مادر خود محبت دریافت می‌کند. در حقیقت والدین میدانند که چقدر باید به فرزند خود توجه و مهر نشان دهند، از این حدود تجاوز نمی‌کنند و نسبت به عواقب رد شدن از مرزهای محبت نرمال آگاهی دارند. آسان‌ترین حالت ممکن برای اینکه فرزندی با حدود دلبستگی نرمال داشته باشید، همین است که افراط و تفریط نکنید.
فرزندانی که دلبستگی ایمن دارند چه ویژگی‌هایی دارند؟
فرزندان با تایپ دلبستگی ایمن در صورت دوری از والدین خود ممکن است گریه کنند؛ اما با این وضعیت به سرعت کنار آمده و خودشان را سرگرم بازی می‌کنند. علت این تطبیق و سازگاری سریع اطمینان کودک است. او باور دارد که والدین خیلی زود پیش او برمی‌گردند و نباید هراس ترک شدن را داشته باشد. فرزندانی که دلبستگی ایمن را در کودکی تجربه می‌کنند، در بزرگسالی جوانان و بزرگسالانی اجتماعی خواهند بود. همچنین این گروه از کودکان از نوجوانی متعهد شدن و حضور در جامعه را یاد می‌گیرند.
دلبستگی اجتنابی کودک به والدین
در ذهن شما هم این تصویر وجود دارد که همه کودکان نسبت به والدین خود دلبستگی دارند؟ آیا کودکی دیده‌اید که از والدین خود دوری کند؟ اگر در اطراف خود چنین کودکی را دیده‌اید و یا فرزند خودتان چنین رفتاری از خود نشان می‌دهد، باید بگوییم که نوع دلبستگی او اجتنابی است!
دلبستگی اجتنابی به این معنا و مفهوم است که کودک نسبت به پدر و مادر خود هیچگونه وابستگی و دلبستگی ندارد. در ساعاتی که والدین حضور دارند او کوچکترین توجهی به پدر و مادرش نشان نمی‌دهد. پدر و مادر او را برای ساعات طولانی در خانه تنها می‌گذارند، در حالیکه برای او هیچ فرقی نمی‌کند تنها بماند. احتمالاً دیده‌اید که برخی از والدین نسبت به این رفتار کودک خود بسیار غره می‌شوند و از او جلوی سایرین تعریف می‌کنند!
خوب است بدانید که این گروه از والدین از اختلال دلبستگی اجتنابی در فرزند خود بی‌اطلاع هستند. این گروه از کودکان در بیرون از منزل به شدت منزوی و گوشه گیر هستند. در مدرسه از همسالان خود دوری می‌کنند و به ندرت تلاشی برای صحبت کردن، دارند. در زندگی اجتماعی نیز این گروه از کودکان به اشخاصی به شدت درون‌گرا تبدیل می‌شوند.
آیا کودک با دلبستگی اجتنابی در معرض خطر هستند؟
می‌توان گفت بله!
این کودکان معمولاً آنطور که باید از سمت پدر و مادر خود توجه و محبت کافی را دریافت نمی‌کنند؛ بنابراین نفر سومی در این میان نقش پدر و مادر را پر کرده و بیشترین سطح محبت را به کودک نشان خواهد داد. معمولاً پدر بزرگ یا مادر بزرگ در چنین خانواده‌ای این نقش را دارد. در صورتی که این شخص خاص فوت کند یا آسیب جدی ببیند، کودک درگیر به دلبستگی اجتنابی دچار ضربه شدید روحی می‌شود.
دلبستگی آشفته کودک به والدین
چنین کودکی را نمی‌توانید پیش بینی کنید. به رفتارش دقت کنید، برای ساعتی نسبت به شما کاملاً بی‌توجه است و برای ساعتی به شما می‌چسبد؟ در رفتار او به شدت تناقض وجود دارد؟ گاهی حتی نفرت خود نسبت به شما را ابزار می‌کند؟ این احتمال که این کودک درگیر به دلبستگی آشفته باشد قویست.
خوب است بدانید که ریشه بروز چنین اختلال ناخوشایندی در کودک به رفتارهای والدین با یکدیگر ارتباط دارد. در واقع پدر و مادرهایی که به شدت با یکدیگر درگیری دارند، معمولاً فرزندانی با اختلال دلبستگی آشفته پرورش می‌دهند.
کودک با تایپ دلبستگی آشفته نسبت به والد خود که در نقش یک قربانی قرار دارد بسیار رئوف و مهربان است. همچنین به او شدیداً وابستگی دارد. اما در مقابل نسبت به کاراکتر پدر و یا مادر ظالم که همسر خود را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد، احساس تنفر دارد و اگر بتواند این تنفر را بروز می‌دهد.
مشکلات کودکان درگیر به دلبستگی آشفته
- این کودکان بزرگسالی صفر و صدی را تجربه می‌کنند.
- احتمالاً درگیر به اختلال دو شخصیتی می‌شوند.
- با برخی به شدت رئوف و مهربان هستند.
- نسبت به برخی رفتاری شدیداً عصبی و خشن هستند.
- چند ساعت مهربان و چند ساعت پرخاشگر هستند.
جمع بندی
دلبستگی احساسی طبیعی در وجود همه ما انسان‌هاست و از بدو تولد شکل می‌گیرد. دلبستگی کودک به والدین زمانی که از حدود طبیعی خود خارج شود، مشکل آفرین خواهد شد. بهترین حالت دلبستگی در کودکان دلبستگی ایمن است که به علت آگاهی بالای والدین در نوع تربیت فرزند شکل می‌گیرد. بدترین شکل دلبستگی، دلبستگی آشفته است که منجر به رشد فرزندی دو شخصیتی می‌شود. این گروه از کودکان برای درمان نیاز به کمک مشاور دارند.
ارسال نظر