شناخت علائم اختلال یادگیری در کودکان و درمان آن

یادگیری قوه‌ای است که انسان برای فراگیری مهارت‌ها و کسب تجارب به آن نیاز دارد. قدرت یادگیری در کودکان متفاوت است و ممکن است برخی از آن‌ها دارای اختلالات یادگیری باشند. اختلالات یادگیری یا ناتوانی یادگیری ممکن است شامل یک یا چند اختلال در یک کودک باشد. اختلال یادگیری ممکن است مرتبط با خواندن باشد، امکان دارد مهارت نوشتن کودک را تحت الشعاع قرار دهد و شاید درک و حل یک مسئله ساده ریاضی اختلال یادگیری یک کودک باشد.
اختلال یادگیری در اغلب موارد قابل کنترل و درمان است. بنابراین والدین نباید پس از مواجه شدن با اختلال یادگیری در فرزندشان او را به همان حال رها کنند. اگر بتوانید علائم اختلال یادگیری را بشناسید و از یک متخصص جهت بهبود این وضعیت کمک و مشورت بگیرید، در ادامه خواهید فهمید که چه کاری می‌تواند کودک شما را از این وضعیت خارج کند. در این بخش به مبحث درمان ناتوانی یادگیری خردسالان و کودکان زیر نظر روانشناس کودک می‌پردازیم.
آیا به راحتی متوجه اختلال یادگیری در کودک می‌شویم؟
یکی از سوالات متداول والدین در خصوص اختلال یادگیری این است که آیا می‌توانیم به راحتی متوجه اختلال یادگیری در فرزند خود شویم؟ خیر. فهمیدن اینکه یک کودک درگیر اختلال یادگیری است تا حدودی دشوار است. بسیاری از کودکان تا مدت‌های طولانی همراه با اختلال یادگیری در حال زندگی و رشد کردن هستند، در حالیکه پدر و مادر آن را تشخیص نمی‌دهند. متاسفانه این دسته از کودکان در دوران تحصیل بخصوص داخل محیط مدرسه به شدت تحت فشار هستند و دوران تلخی را سپری می‌کنند. کودکان درگیر به اختلال یادگیری به علت مشکلاتی که در یادگیری دروس و سایر مباحث مرتبط با تحصیل دارند، به شدت عزت نفسشان کاهش پیدا می‌کند و انگیزه خود را برای رسیدن به موفقیت در زندگی و تحصیل از دست می‌دهند.


اهمیت شناسایی زودهنگام نشانه‌های اختلال یادگیری در کودک
با توجه به گفته‌های فوق می‌توان درک کرد اهمیت شناخت علائم اختلالات یادگیری توسط والدین چقدر زیاد است. در صورتی که دارای فرزند در سنین کودکی هستید، لازم است در این خصوص هوشیارتر باشید. هر چقدر زودتر نشانه‌های اختلالات یادگیری را تشخیص دهید، خیلی زودتر می‌توانید فرزند خود را از این وضعیت ناخوشایند نجات دهید و به او در رسیدن به موفقیت کمک کنید.
اختلال یادگیری چیست؟
احتمالاً در نگاه اول به این موضوع تصور می‌کنید کسی که اختلال یادگیری دارد، هیچ داده‌ای دریافت نمی‌کند و هیچ چیزی متوجه نمی‌شود. در واقع حقیقت چیز دیگریست!
اختلال یادگیری به این معناست که مغز کودک تمام اطلاعات یا بخش عمده‌ای از آن را دریافت می‌کند، اما روش دریافت آن غیر معمول است و حتی در استفاده از داده‌ها نیز روندی نامتعارف را انتخاب می‌کند. در واقع این روش غیر عادی دریافت و پردازش اطلاعات توسط مغز کودک سبب می‌شود یک مهارت را به خوبی یاد نگیرد و نتواند از آن به درستی استفاده کند.
 
کودکان درگیر به اختلال یادگیری باهوش هستند
یکی از نکات جالب توجه در خصوص کودکان درگیر به اختلال یادگیری سطح هوش آن‌هاست. برخلاف تصور عموم کودکان همراه با اختلال یادگیری کم هوش یا در اصطلاح عامیانه خنگ نیستند. این گروه از کودکان به طور کلی دارای هوش متوسط یا بالاتر از حد متوسط هستند. به همین علت می‌بینیم که بین مهارت‌هایی که دارند و سن، هوش و عملکرد آن‌ها در محیط تحصیل فاصله و تناقض وجود دارد.
اختلالات یادگیری بر کدام توانایی‌های کودک تاثیر می‌گذارند؟
اختلالات رایج یادگیری می‌توانند بر مهارت‌ها یا توانایی‌های کودکان در موارد زیر تاثیر بگذارند:
مهارت نوشتن
مهارت خواندن
مهارت درک و حل مسائل ریاضی
مهارت استفاده از زبان و درک آن
مهارت اجتماعی شدن
یادگیری دیگر مهارت‌هایی که شامل کلمات نیستند
تاثیر اختلال یادگیری بر مهارت خواندن کودک
خواندن مهارتی است مبتنی بر درک گفتار. بنابراین اختلال یادگیری اگر بر مهارت خواندن کودک تاثیر بگذارد، در بیشتر موارد بخاطر مشکل او در درک کلمه گفتاری به عنوان ترکیبی از صداهای متمایز است. این مشکل می‌تواند درک اینکه به چه صورت یک یا چند حرف می‌توانند یک صدا را نشان دهند و یا اینکه چگونه حروف می‌توانند یک کلمه بسازند را برای کودک دشوار  و حتی گاهی غیرممکن کند.
این اختلال می‌تواند ناشی از مشکلات حافظه کوتاه مدت که به آن حافظه فعال می‌گویند هم باشد. این کودکان ممکن است بالاخره مهارت‌های اصلی خواندن را فرا بگیرند، اما احتمالاً با کسب مهارت‌های زیر مشکل خواهند داشت:
خواندن با سرعت معمولی
درک آنچه مطالعه می‌‌کنند
نتیجه‌گیری برحسب خواندنشان
املا
نارساخوانی رایج‌ترین نوع اختلال یادگیری است، که ما به آن اختلال خواندن می‌گوییم. این اختلال سبب می‌شود کودک در انتخاب صداهای گفتاری متفاوت در کلمات و یادگیری نحوه ارتباط حروف با آن صداها مشکل داشته باشد.
 
تاثیر اختلال یادگیری در مهارت نوشتن
یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که هر انسان لازم است از کودکی بیاموزد، مهارت نوشتن است. نوشتن مهارتی پیچیده است و قوه‌های مختلفی همچون حرکت دستان، بینایی و توانایی پردازش اطلاعات را شامل می‌شود. از اختلال یادگیری در نوشتن تحت عنوان دیسگرافی یاد می‌شود. کودک درگیر به اختلال دیسگرافی ممکن است در موارد زیر دچار مشکل شود:
آهسته بودن دست خط که سبب صرف انرژی و زمان زیاد می‌شود.
اختلال در یادآوری چگونگی تشکیل حروف، کپی کردن شکل حروف و کشیدن خطوط.
به سختی می‌توان دست خط او را خواند.
به سختی می‌تواند افکار خود را بنویسد.
متن نوشتاری او سازماندهی منسجمی ندارد و به سختی می‌توان آن را درک کرد.
در نوشتن املا، دستور زبان و نقطه گذاری مشکل دارد.

تاثیر اختلال یادگیری بر  مهارت ریاضی کودک
یکی دیگر از انواع اختلال یادگیری، اختلال یادگیری ریاضیات است. از اختلال یادگیری ریاضیات تحت عنوان دیسکولیا یاد می‌شود. دیسکولیا در کودک مهارت‌های زیر را تحت تاثیر قرار می‌دهد:
درک مشکلات کلمه.
درک چگونگی کار با اعداد و ارتباط آن‌ها با یکدیگر.
عدم توانایی در انجام مسائل ریاضی.
عدم یادگیری قوانین پایه ریاضی.
مشکل در چگونگی سازماندهی و ثبت اطلاعات در حین حل یک مسئله ریاضی.


 عدم توانایی در نحوه استفاده از نمادهای ریاضی.

تاثیر اختلال یادگیری در مهارت گفتار و زبان و کودک
برخی از کودکان درگیر به اختلال یادگیری در گفتار و زبان هستند. این گروه از کودکان امکان دارد در چگونگی استفاده از کلمات گفتاری و نوشتاری درگیر مشکل شوند. اغلب این کودکان مشکلات زیر را تجربه می‌کنند:
خواندن و نوشتن
چگونگی پاسخ دادن به سوالات
چگونگی انجام مسائل ریاضی
دنبال کردن دستورالعمل‌ها
اختلالات گفتاری و زبانی خود اقسام مختلفی دارند و می‌توانند تاثیر متفاوتی بر کودکان برجای بگذارند. در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
انواع اختلال گفتاری و زبانی
لکنت: لکنت به اختلال در ادای کلمات یا جملات گفته می‌شود. این اختلال به صورتی است که ادای یک کلمه یا جمله توسط کودک به سختی و آرامی صورت می‌گیرد.
خطای بیان: کودک در این حالت در ایجاد کلمات یا صداهای خاص دچار مشکل می‌شود.
آپراکسی دوران کودکی: کودک قادر نیست برای صحبت کردن به صورت دقیق لب‌ها، فک و زبان را حرکت دهد. کودکانی که درگیر به انواع اختلالات گفتار یا زبان هستند قادرند داده‌های بصری را دریافت و درک کنند. همچنین این گروه از کودکان به خوبی می‌توانند از اطلاعات بصری استفاده کنند. درضمن آن‌ها در استفاده از نشانه‌های بصری در موقعیت‌های اجتماعی مهارت دارند.
تاثیر اختلال یادگیری بر مهارت‌های غیر کلامی
بیشتر کودکانی که درگیر به اختلالات یادگیری غیرکلامی هستند، مهارت زبانی پایه خوبی دارند. جالب است بدانید که این کودکان در حفظ کلمات عملکرد فوق‌العاده‌ای دارند. در مقابل ممکن است با برخی از مهارت‌ها که در برگیرنده مهارت‌هایی همچون صحبت کردن نیستند، مشکل داشته باشند. از جمله این مهارت‌ها می‌توان به موارد پایین اشاره کرد:
درک مکان اشیاء.
درک مفاهیم انتزاعی.
خواندن احساسات افراد از طریق حالاتت چهره و نشانه‌های دیگر.
برنامه ریزی، توجه و سازماندهی. این مورد در اختلال ADHD نیز مشاهده می‌شود.
دیسپراکسی. در این حالت کودک قادر به هماهنگ کردن حرکات بدن نیست.
مهارت‌های حرکت ظریف، مثل مهارت نوشتن.
درک وظایفی همچون خواندن و نوشتن سطح بالاتر. معمولاً این اختلال در سال‌های تحصیلی بعدی خود را نشان می‌دهد.
نتیجه گیری
اختلال یادگیری در کودکان به معنای دریافت اطلاعات اما استفاده از آن‌ها به روشی غیر معمول است. اختلال یادگیری اقسام گوناگونی دارد. این اختلال در کودکان به سختی شناسایی می‌شود و نشانه‌های متفاوتی دارد. از جمله اختلالات یادگیری رایج در کودکان می‌توان به اختلال در درک مسائل ریاضی و اختلال خواندن اشاره کرد. برای درمان اختلال یادگیری کودک لازم است از روانشناس کودک کمک بگیرید. روش‌های متفاوتی همچون برنامه آموزش فردی و ایجاد تغییرات در کلاس درس می‌توانند به درمان و کنترل اختلال یادگیری در کودکان کمک کنند.