یادگیری مطالب جدید و پیشرفت، یکی از اصلی ترین و اساسی ترین نیاز های انسان(و به خصوص کودکان و نوجوانان) است. بدون یادگیری مطالب جدید، ذهن فرد در سطحی از دانش و تحلیل موضوعات متوقف شده و دیگری توانایی حل مشکلات جدید را ندارد.
در بسیاری از اوقات، کودکانی هستند که، در عین داشتن یک هوش مناسب و قابل قبول، باز هم توانایی یادگیری مطالب جدید را نداشته و در مدرسه نیز نسبت به دیگر هم کلاسی های خود، عقب تر هستند. حال سوال اینجاست که آیا واقعا می توانیم این معضل بزرگ را در کودکان شناسایی و حل کنیم.
در این مقاله قصد داریم تا با بررسی همه چیز در مورد ناتوانی یادگیری کودکان و راه های بهبود آن، با کمک روانشناسان کودک، شما را در داشتن کودکی کوشا و موفق بیشتر راهنمایی کنیم.
ناتوانی یادگیری چیست؟
ناتوانی یادگیری در کودکان، یا همان اختلال یادگیری در کودکان، وضعیتی در کودکان است که بر توانایی آن ها در دریافت، پردازش، ذخیره و پاسخ به اطلاعات تأثیر می گذارد و فرایند تحلیل، تفکر، و یادگیری کودک را دچار اختلال می کند. اختلالات یادگیری می تواند بر توانایی فرد در خواندن، نوشتن، صحبت کردن، املا، انجام ریاضی یا درک مفاهیم تأثیر بگذارد.
اگر این اختلال در کودکان، به موقع و به درستی تحت بررسی و درمان قرار نگیرد، این امکان وجود دارد که فرزند شما در آینده دچار مشکلات روانی و اختلالات جدی تری شود که دیگر امکان بهبود آن وجود نداشته باشد.
دلایل بروز ناتوانی یادگیری در کودکان
- مشکلات ژنتیکی: عوامل ژنتیکی ممکن است در اختلالات یادگیری نقش چشم گیری داشته باشند، زیرا می توانند از والدین به فرزند منتقل شوند. تحقیقات نشان می‌دهند که ژن‌های خاصی ممکن است باعث خوانش‌پریشی(Dylexia)، اختلال نقص توجه و بیش فعالی(یا همان ADHD)، و سایر اختلالات یادگیری مرتبط باشند.
- مشکلات در ساختار و عملکرد مغز: ساختار یا عملکرد مغز نیز ممکن است یک عامل تاثیرگذار باشد. برخی از تحقیقات نشان می دهد که کودکانی که دچار اختلال یادگیری هستند، دارای بخش های خاص کوچک تر و کند تری در مغز خود دارند.
- عوامل محیطی: عوامل محیطی نیز ممکن است در بروز اختلالات یادگیری تاثیرگذار باشند. این عوامل می تواند شامل تغذیه نامناسب، قرار گرفتن در معرض سموم یا عدم تحریک ذهن در دوران رشد اولیه کودکی باشد.
- عوامل روانی: علاوه بر موارد اشاره شده در بالا، برخی تحقیقات نشان می دهند که برخی عوامل روانی یا عاطفی ممکن است در اختلالات یادگیری کودک دخیل باشند. اینها می تواند شامل استرس، اضطراب یا افسردگی باشد.
- مشکلات جسمی: گاهی اوقات نیز هستند که دلیل ناتوانی کودکان در یادگیری، مشکلات جسمی دیگر است. به طور مثال، تأخیرهای شناختی، لکنت زبانی، ضعیف بودن شنوایی، مشکلات بینایی یا ترکیبی از اینها.
نشانه های ناتوانی یادگیری چیست؟
برای آن که بتوانیم به درستی و با اطمینان بالا، از داشتن اختلال یادگیری در کودک آگاه شویم، بدون شک نیاز داریم تا با یک روانشناس کودک متخصص مشورت کنیم. با این حال، در اینجا به بررسی چند مورد از مهم ترین نشانه های ناتوانی یادگیری در کودکان می پردازیم:
- مشکل در خواندن و نوشتن: در این حالت، کودک ممکن است در درک مطالب، تلفظ درست کلمات، و یا در املا و دستور زبان مشکل داشته باشد.
- مشکل ریاضی: حالتی است که در آن کودک ممکن است در مهارت های ریاضی پایه مانند شمارش و جمع اعداد مشکل داشته باشد. البته این امر ممکن است در درک مفاهیم پیچیده تر نیز وجود داشته باشد.
- مشکل در درک زبان: کودک ممکن است در درک زبان گفتاری مشکل داشته باشد یا اینکه در بیان کلامی افکار خود دچار اختلال باشد.
- مشکل در سازماندهی: حالتی در کودک است که او نمی تواند به درستی و با نظم فکر کند. در این حالت، هر پلن و یا برنامه ای که به کودک خود بدهید، او نمی تواند به درستی آن را دنبال کند تا به هدف برسد.
- مشکل در مهارت های حرکتی و عملی: کودک ممکن است در کارهایی که نیاز به مهارت های حرکتی ظریف دارد، مانند نوشتن یا استفاده از قیچی، مشکل داشته باشد.
- مشکل در مهارت های اجتماعی: کودک ممکن است در تعامل با همسالان یا درک نشانه های اجتماعی اطراف خود مشکل داشته باشد. مثلا کودکانی هستند که نمی توانند تفاوت عصبانی بودن و یا ناراحت بودن افراد اطراف خود را درک کنند.
اگر کودک شما هر یک از علائم بالا را دارد، مهم است که با یک متخصص کودک صحبت کنید تا مطمئن شوید که آیا این مشکلات واقعا اختلال هستند یا صرفا به دلیل سن کودک بوجود آمده اند. توجه داشته باشید که اقدام زودهنگام برای حل این مشکلات می تواند تاثیر زیادی بر تسریع فرایند بهبود فرزند شما بگذارد.
آزمون های تشخیص اختلال یادگیری در کودکان
- نقشه مغزی: نفشه مغزی همانند سونوگرافی برای مغز عمل می کند و تمامی نقاط آسیب دیده مغز را نمایش می دهد.
- تست زبانی(اجتماعی): این آزمون سعی دارد که توانایی کودک را در گفتار، نوشتار، درک مفهوم صحبت‌ها، واکنش و پاسخ او به سؤالات مشخص سازد.
- آزمون هماهنگی بینایی-حرکتی: درواقع این آزمون مشخص می‌کند که آیا فرزند شما می‌تواند میان حس دیداری و حرکتی خود به درستی ارتباط برقرار کند یا خیر
- آزمون پیشرفت تحصیلی: آزمون هایی هستند که معمولا سالی یکبار و یا سالی دوبار در مدارس و برخی از آموزشگاه ها برگزار می شوند و برای دستیابی به میزان اختلال کودک در یادگیری مناسب است.
- آزمون های متفرقه: اگر پزشک احساس کند که مشکل فرزند شما از چیزی خاص و یا کمبودی خاص در او و یا اطراف او نشات می گیرد، ممکن است از یک سری آزمون متفرقه دیگر نیز کمک بگیرد.
راه های بهبود و یا درمان ناتوانی یادگیری در کودکان
با اینکه درمان ناتوانی یادگیری در کودکان، کاری دشوار تخصصی است، در اینج بخش به بررسی چند راه پیشنهادی توسط متخصصان روانشناسی کودکان می پردازیم:
- مراجعه به روانشناس و یا پزشک متخصص:
قبل از هر اقدامی، این نکته را فراموش نکنید که اختلالات یادگیری در کودکان بسیار پیچیده تر از چیزی است که فکر می کنید. برای آن که بتوانید به درستی و به طوری استاندارد فرزند خود را از این اختلالات نجات دهید، حتما با یک فرد متخصص در این زمینه مشورت بگیرید.
- درمان نوروفیدبک: نوعی درمان خاص و به روز بوده که در آن به وسیله دستگاه‌های بسیار پیشرفته امواج مغز کودک را دریافت و بررسی می‌کنند. لورتا نام جدیدترین دستگاه نوروفیدبک می باشد که در حال حاضر توانایی درمان این اختلال را دارد و خوشبختانه چند سالی است که این دستگاه وارد کشور عزیزمان ایران نیز شده است و از آن برای درمان این اختلال استفاده می شود.
در این روش هیچ اشعه یا ماده ای به مغز کودک وارد نمی شود و تنها فرکانس های مغز کودک هنگام مشاهده تصاویر ثبت می گردد. بنابراین هیچگونه عوارض جانبی نداشته و با خیال راحت می توانید از آن استفاده کنید. این روش به عنوان اصلی ترین روش درمان این اختلال در کشورهای پیشرفته می باشد.
- استفاده از داروهای خاص: بسته به نوع بیماری کودک شما، داروهایی هستند که می توانند برخی از ناتوانی های یادگیری خاص، مانند عدم تمرکز، را تا حد بسیار زیادی بهبود دهند. از آن جایی که عوارض برخی از این داروها بسیار خطرناک هستند و فقط با نسخه پزشک ارائه می شوند، پیشنهاد می کنیم در استفاده از آن ها نهایت دقت لازم را داشته باشید.
- بازی های آموزشی:
بسیاری از بازی های آموزشی هستند که با به چالش کشیدن کودک و ذهن او، در بهبود و یا حتی درمان برخی از اختلالات نامبرده در بالا، می توانند کمک شایانی کنند.
- گفتار درمانی: اگر مشکل گفتاری و روابط اجتماعی کودک ناشی از مشکلات دهنی نباشد، درمان آن با کمک گفتار درمانی امکان پذیر است.
کلام آخر
اختلالات یادگیری در کودکان می تواند تأثیر قابل توجهی بر رشد تحصیلی و اجتماعی کودک داشته باشد. اختلالات یادگیری می تواند از دشواری در خواندن، نوشتن و ریاضی تا دشواری در مهارت های اجتماعی، سازماندهی و ارتباط متغیر باشد. تشخیص این اختلالات می تواند دشوار باشد باید توسط روانشناسان و متخصصان حوزه کودک تشخیص داده شود. عدم مدیریت و درمان درست این مشکلات می تواند تأثیری پایدار و مخرب بر زندگی تحصیلی و اجتماعی کودک بگذارد
امیدواریم با کمک این مقاله، توانسته باشیم کودک شما را در داشتن ذهنی پویا و خلاق بیشتر راهنمایی کرده باشیم.
ارسال نظر